Dit data-ontwerp bevat rechtbankstrafzaken die zijn afgedaan door het Openbaar Ministerie (OM), de kenmerken van de zaak zoals aard en inhoud van het vonnis en de datum van de beslissing, de kenmerken van de verdachte zoals het rinnummer en het soort verdachte en de kenmerken van het feit zoals de datum van plegen en de aard van het misdrijf.
Als het Openbaar Ministerie (OM) meerdere beslissingen in een jaar neemt, wordt de laatste beslissing in dit jaar geteld (bijvoorbeeld als het gaat om een dagvaarding die toch wordt omgezet in een strafbeschikking, dan tellen we de strafbeschikking). Als het OM een strafbeschikking heeft opgelegd en er wordt verzet aangetekend danwel de executie mislukt, nemen we de vervolgbeslissing van het OM niet mee.
In de component zijn zowel natuurlijke personen als rechtspersonen opgenomen.
Meer informatie over het verkrijgen van toegang tot de data:
> https://www.cbs.nl/nl-nl/onze-diensten/maatwerk-en-microdata/microdata-zelf-onderzoek-doen
### Methodiek
De component is uniek op zaaknummer en volgnummer. Een persoon kan meerdere keren in de component voor komen als er meerdere zaken tegen deze persoon zijn uitgestroomd bij het Openbaar Ministerie.
Bij het bepalen van het soort misdrijf wordt gekeken naar het zwaarste feit binnen de zaak. Dit wordt bepaald op basis van het feit waarop in de wet de hoogste straf staat. Bij gelijke straffen wordt het eerstgenoemde delict genomen. Op basis van het zwaarste feit wordt de indeling naar standaard classificatie misdrijven 2010 gemaakt.
Bij de beslissing van het OM wordt gekeken naar de beslissing op zaakniveau. Daarbij wordt dus niet gekeken naar de beslissing per afzonderlijk feit, maar bij de zaak als geheel. Het kan zijn dat het zwaarste feit wordt geseponeerd terwijl een lichter feit wel wordt bestraft. Op zaakniveau is er dan sprake van een bestraffing.
In 2009 is sprake van een toename van afdoeningen door het OM van zaken wegens rijden onder invloed (art. 8 Wegenverkeerswet).
Hiervoor zijn twee oorzaken aanwijsbaar:
- Binnen het OM zijn deze zaken sinds het voorjaar van 2007 gefaseerd vanuit de parketten ondergebracht bij de Centrale Verwerking Openbaar Ministerie (CVOM). Als gevolg van deze overgang is kort een werkvoorraad ontstaan. Met name door het aanbieden van een tweede transactie is deze voorraad snel weggewerkt en heeft het geleid tot een hoog OM-afdoeningspercentage.
- Door een wetswijziging per 1 januari 2008 zijn zaken wegens artikel 8 WVW onder de OM-afdoening (strafbeschikking) gebracht, hetgeen een zeer effectieve wetgeving blijkt te zijn (incasso door CJIB). Tegelijkertijd is de transactiegrens verruimd als gevolg waarvan ook meer getransigeerd kan worden.
In 2013 is BOSZ (Betere Opsporing door Sturing op Zaken) ingevoerd. Dit is een landelijk zaaksvolgsysteem voor politie(misdrijf)dossiers. Een deel van de technische sepots hoefde in beginsel alleen nog in BOSZ te worden vastgelegd. Deze zaken kregen dan geen parketnummer en werden niet geteld bij de instroom en beslissingen OM. Dit gold echter niet voor alle technische sepots. Zo moesten bijvoorbeeld zedenzaken of zaken met zware geweldsdelicten wel worden geregistreerd in COMPAS/GPS, en werden technische sepots ook vastgelegd in het systeem indien bleek dat de zaak in een latere fase niet te bewijzen was. Vanaf 2019 worden in principe wel alle technische sepots in de OM-systemen ingevoerd. Een aantal parketten is in de laatste maanden van 2018 al begonnen om alle beslissingen in GPS vast te leggen.
Overdrachten in GPS worden, anders dan in COMPAS, niet meer als nieuwe zaak geregistreerd bij het ontvangende parket, maar houden het bestaande parketnummer. De behandelende instantie wordt aangepast in de registratie.
Het OM kan zaken op twee manieren voegen. De voeging ter berechting is het samenvoegen door het OM van ingeschreven misdrijfzaken om de rechter deze tegelijk te laten beoordelen. Het gaat dan vaak om meerdere zaken met dezelfde verdachte. Bij voeging ad informandum voegt het OM een misdrijfzaak zonder tenlastelegging bij een andere zaak die aan de rechter wordt voorgelegd, met het doel de rechter bij de bepaling van de strafmaat rekening te laten houden met de feiten in de gevoegde zaak. GPS-zaken worden door het OM niet meer gevoegd (ad informandum of ter berechting). In plaats daarvan kiest het OM bij voegingen ad informandum vaak voor het zelf afdoen van de zaak (bijvoorbeeld met een kleine taakstraf) en bij voegingen ter berechting voor het dagvaarden van de verdachte.
### Populatie
Bij de uitstroom van het OM wordt gekeken naar alle beslissingen die het OM neemt in een zaak. Hierbij geldt dat alle zaken geselecteerd worden met ten minste één primair rechtbankfeit waarvan de datum van een beslissing in het betreffende jaar ligt. Daarmee bevat het bestand alle rechtbankstrafzaken die in het verslagjaar zijn afgedaan door het OM. Deze strafzaken zijn in het verslagjaar of in een eerder jaar ingeschreven. Rechtbankstrafzaken betreffen voor het grootste deel misdrijven. Een heel specifiek deel van de misdrijven maakt hier echter geen onderdeel van uit, omdat deze door de sector kanton worden behandeld. Daarnaast worden sommige overtredingen door de sector straf behandeld (de laatste jaren rond de 1,3% van de rechtbankstrafzaken).
Het betreft zaken uit twee systemen van het OM: Communicatiesysteem Openbaar Ministerie Parket AdminiStratie (COMPAS) en Geïntegreerd Processysteem (GPS). Deze laatste is sinds 2008 geleidelijk ingevoerd bij de parketten.
Er worden verschillende momenten aangehouden waarop de beslissingen worden geselecteerd.
Voor de beslissingen dagvaarden, administratief beëindigen en voorwaardelijk seponeren geldt dat een zaak wordt geselecteerd als de genomen beslissing een datum akkoord heeft in het betreffende jaar.
Daarnaast kan het OM kiezen voor een onvoorwaardelijk sepot, een transactie, overdracht naar een ander parket, voegen en het overhevelen van een zaak naar COMPAS. In deze gevallen wordt de zaak geselecteerd als de datum afgehandeld in het betreffende jaar ligt. Uitzondering hierop zijn de transacties in COMPAS, waarbij wordt geselecteerd op de datum beslissing genomen.
Tot slot kan het OM kiezen voor een strafbeschikking OM of het oproepen ter terechtzitting naar aanleiding van verzet. Zaken met een dergelijke beslissing worden geselecteerd als de datum genomen, ofwel de datum waarop de beslissing bekend is gemaakt, ligt in het betreffende jaar. Dit betekent dat er opgelegde strafbeschikkingen OM worden geteld. Er wordt onderscheid gemaakt tussen strafbeschikkingen die het OM heeft opgelegd en strafbeschikkingen die het CJIB namens het OM oplegt. Voor de door het CJIB opgelegde strafbeschikkingen geldt dat als de executie van de strafbeschikking mislukt of er verzet wordt aangetekend tegen een strafbeschikking, de zaak naar het OM wordt gestuurd. Het OM zal de zaak opnieuw beoordelen (de initiële beoordeling) en kan elke mogelijke beslissing nemen in deze zaak. De beslissing die het OM vervolgens neemt in de zaak, wordt meegeteld in de uitstroom OM. Als het OM zelf al een beslissing heeft genomen in de vorm van een strafbeschikking OM, kan het ook zijn dat de executie hiervan mislukt of dat er verzet tegen wordt aangetekend. In die gevallen tellen we alléén de opgelegde strafbeschikking. De beslissingen volgend op het mislukken van de strafbeschikking of het aangetekende verzet worden niet meegenomen bij de uitstroom OM.
Het is mogelijk dat het OM al een beslissing heeft genomen in een zaak, maar later alsnog een andere beslissing neemt. Het komt bijvoorbeeld voor dat het OM eerst besluit tot dagvaarden, maar later alsnog besluit tot seponeren van de zaak. Bij de bovengenoemde manier van tellen, worden al deze beslissingen geleverd aan CBS. Voor het statistisch berekenen van de beslissingen van het OM per jaar, wordt de laatst bekende beslissing in de zaak binnen een jaar geteld. Strafbeschikkingen vormen een uitzondering hierop; zie hierboven. Door deze telmethode wordt binnen een jaar slechts één beslissing bij een zaak geteld, maar de zaak kan over de jaren heen wel meerdere keren worden geteld. Bijvoorbeeld: in een zaak wordt in 2013 besloten tot dagvaarden, in 2014 wordt deze beslissing ingetrokken en biedt het OM een transactie aan. Later in 2014 wordt de transactie omgezet in een voorwaardelijk sepot. In dit voorbeeld wordt het dagvaarden in 2013 geteld en het voorwaardelijk sepot in 2014. De transactie wordt niet geteld.
Find out more about this dataset
